വിഖ്യാതനായ എഴുത്തുകാരൻ ഗബ്രിയേൽ ഗാർഷ്യ മാർക്വേസിനെ പറ്റി നിരൂപകനും വിമർശകനുമായിരുന്ന എം കൃഷ്ണൻ നായർ മുൻപെഴുതിയ കുറിപ്പ്
സാഹിത്യത്തിനുള്ള നോബല്‍ സമ്മാനം നേടിയ ലാറ്റിനമേരിക്കന്‍ നോവലിസ്റ്റ് ഗാര്‍ഷ്യ മാർക്വേസിനോട് ക്ലോദിയദ്രേഫസ് ചോദിച്ചു: “മനോരഥസൃഷ്ടിയും പ്രതീകോപാഖ്യാനവും ദൈനംദിന യാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തോടു സങ്കലനംചെയ്ത മാജിക് റിയലിസം രീതിയിലാണ് താങ്കള്‍ എഴുതുന്നത്, ഉദാഹരണത്തിന് ഒരു പാതിരി ചോക്ലേറ്റ് കഴിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുമ്പോൾ ഒരു താങ്ങുമില്ലാതെ ആകാശത്തേക്ക് ഉയരുന്നു. അതുകൊണ്ടു താങ്കളുടെ നോവലുകള്‍ക്കു നിത്യജീവിതത്തോടു എത്ര ബന്ധമുണ്ടെന്നു ചോദിച്ചുകൊണ്ടു നമുക്കു (ഈ കൂടിക്കാഴ്ച) ആരംഭിക്കാം.”
മാര്‍കേസ് മറുപടി നല്‍കി: “എന്റെ എല്ലാ ഗ്രന്ഥങ്ങളിലുംവച്ചു ‘ഏകാന്തതയുടെ നൂറുവര്‍ഷ’ങ്ങളില്‍ ഓരോ വരിയും യാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തോടു ബന്ധപ്പെട്ടാണു തുടങ്ങുന്നത്. വായനക്കാര്‍ സത്യം നല്ലപോലെ മനസ്സിലാക്കട്ടെയെന്നു കരുതി ഞാനവര്‍ക്കു വിപുലീകരണകാചം നല്‍കുകയാണ്. ഞാനൊരുദാഹരണം തരട്ടെ.
എറേന്‍ഡിറ കഥയില്‍ ഉലീസസ്സ് എന്ന കഥാപാത്രം ഗ്ലാസ്സ് തൊടുന്ന സന്ദര്‍ഭങ്ങളിലെല്ലാം അതിന്റെ നിറം മാറ്റുന്നുണ്ട് ഞാൻ. അതു സത്യമാകാന്‍ തരമില്ലല്ലോ. എന്നാല്‍ സ്നേഹത്തെക്കുറിച്ചു വളരെയേറെ പറഞ്ഞു കഴിഞ്ഞതുകൊണ്ട് ഈ ബാലന്‍ സ്നേഹത്തില്‍ പെട്ടിരിക്കുകയാണെന്നു തെളിയിക്കാന്‍ എനിക്കു നൂതനമായ ആവിഷ്കാരരീതി കണ്ടുപിടിക്കേണ്ടിയിരുന്നു. അതിനാല്‍ ഗ്ലാസ്സിന്റെ നിറങ്ങള്‍ ഞാന്‍ മാറ്റിക്കൊണ്ടിരുന്നു. കൂടാതെ അവന്റെ അമ്മയെക്കൊണ്ടു ഇങ്ങനെ പറയിക്കുകയും ചെയ്തു “സ്നേഹം കൊണ്ടു മാത്രമാണ് അവ സംഭവിക്കുന്നത് ” സ്നേഹത്തെക്കുറിച്ചു മുൻപ് എപ്പോഴും പറഞ്ഞിട്ടുള്ളതിനെത്തന്നെ വേറൊരുവിധത്തില്‍ പറയുന്നതാണ് എന്റെ മാര്‍ഗ്ഗം; അതെങ്ങനെ ജീവിതത്തെ തകിടം മറിക്കുന്നുവെന്ന്, അതെങ്ങനെ എല്ലാറ്റിനെയും തകിടം മറിക്കുന്നുവെന്ന്.”
കൂടിക്കാഴ്ച നടത്തിയ സ്ത്രീ വീണ്ടും ചോദിക്കുകയായി: “കഴിഞ്ഞ ഇരുപതു വര്‍ഷമായി ലാറ്റിനമേരിക്കയില്‍നിന്നു് മാജിക് റിയലിസ്റ്റ് നോവലുകളുടെ സ്ഫോടനം ഞങ്ങള്‍ കാണുകയാണ്. സത്യവും അതിസത്യവും അനിയന്ത്രിതമായി കൂട്ടിക്കലര്‍ത്തുന്ന ഇതില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കാന്‍ ലാറ്റിന്‍ ലോകത്തു എഴുത്തുകാരെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതെന്താണ്?”
മാര്‍കേസ് മറുപടി പറഞ്ഞു: “ലാറ്റിനമേരിക്കന്‍ പരിതഃസ്ഥിതികള്‍ അത്യത്ഭുതകരമാണെന്നതു സ്പഷ്ടം. വിശേഷിച്ചും കരിബിയന്‍. കൊളമ്പിയയുടെ കരിബിയന്‍ ഭാഗത്തുനിന്നാണ് ഞാന്‍ വരുന്നത്. അത് വിചിത്രമായ സ്ഥലമാണ്. പര്‍വ്വതപ്രദേശമായ അന്‍ഡീയന്‍ പ്രദേശത്തു നിന്നു അതു തികച്ചും വിഭിന്നമാണ്. കൊളമ്പിയന്‍ ചരിത്രത്തിലെ അധിനിവേശ കാലയളവില്‍ മാന്യരായി സ്വയം കരുതിയവരെല്ലാം ഉള്‍നാട്ടിലേക്ക് — ബോഗോറ്റായിലേക്കു — പോയി. കടൽത്തീരത്ത് അവശേഷിക്കുന്നത് കൊള്ളക്കാര്‍ മാത്രം — നല്ല അര്‍ത്ഥത്തില്‍ കൊള്ളക്കാര്‍. പിന്നെ നര്‍ത്തകരും സാഹസികരും ഉല്ലാസമാര്‍ന്നവരും. സമുദ്രതീരത്തുള്ളവര്‍ കടല്‍ക്കൊള്ളക്കാരുടെയും കള്ളക്കടത്തുകാരുടെയും പിന്‍തുടര്‍ച്ചക്കാരായിരുന്നു. കറുത്ത അടിമകളുടെ കലർപ്പുമുണ്ട്. ഇങ്ങനെയൊരു പരിതഃസ്ഥിതിയില്‍ വളര്‍ന്നുവരികയെന്നു പറഞ്ഞാല്‍ കവിതയെക്കുറിച്ച് വിചിത്രതരങ്ങളായ വിഭവകേന്ദ്രങ്ങള്‍ ഉണ്ടാവുകയെന്നാണര്‍ത്ഥം. കൂടാതെ കരിബിയനില്‍ എന്തു വിശ്വസിക്കുവാനും ഞങ്ങള്‍ക്കു കഴിയുമായിരുന്നു. കാരണം വിഭിന്നങ്ങളായ എല്ലാ സംസ്കാരങ്ങളുടെയും സ്വാധീനശക്തി ഞങ്ങളിലുണ്ടായിരുന്നു എന്നതാണ്. അവയോടു കത്തോലിക്കാ മതവും തദ്ദേശവിശ്വാസങ്ങളും കലര്‍ന്നിരുന്നു എന്നതും, പ്രത്യക്ഷസത്യത്തിനു അപ്പുറത്തു നോക്കുവാനുള്ള ഹൃദയവിശാലത അതു ഞങ്ങള്‍ക്കു തന്നുവെന്നാണ് എന്റെ വിചാരം.
ആരകാറ്റക്കയിലെ ഒരു കരിബിയന്‍ ഗ്രാമത്തില്‍ വളര്‍ന്നുവന്ന ശിശുവെന്ന നിലയില്‍ കസേരകളെ നോട്ടംകൊണ്ടുമാത്രം ചലനം കൊള്ളിക്കുന്ന ആളുകളുടെ അത്ഭുതകരങ്ങളായ കഥകള്‍ ഞാന്‍ കേള്‍ക്കുകയുണ്ടായി. പശുക്കളുടെ രോഗങ്ങള്‍ ഭേദമാക്കാനായി അവയുടെ മുന്‍പില്‍നിന്നു വിരകളെ ഇല്ലാതാക്കുന്ന ഒരാളുണ്ടായിരുന്നു ആരകാറ്റക്കയില്‍. അയാള്‍ പശുവിന്റെ മുന്‍പില്‍ നില്ക്കും. വിരകള്‍ പശുവിന്റെ തലയിലൂടെ പുറത്തുവരാന്‍ തുടങ്ങും. ഞാനതു ഒരിക്കല്‍ കണ്ട് എന്നതു സത്യമാണ്.
സ്ത്രീ വീണ്ടും ചോദിച്ചു: “താങ്കള്‍ എങ്ങനെയാണ് ഇതിനു സമാധാനം നല്‍കുന്നത്. മാര്‍കേസിന്റെ മറുപടി: “ഹാ, എനിക്കതിനു സമാധാനം നല്കാന്‍ കഴിയുമെങ്കില്‍ ഇത് ഞാന്‍ ഭവതിയോടു പറയുമായിരുന്നില്ല. ശിശുവായിരുന്ന കാലത്ത് അതെനിക്ക് അത്ഭുതകരമായി തോന്നി. ഇന്നും അത് അത്ഭുതപ്പെടുത്തുന്നു.”